اگر بگوییم در طول دو سال اخیر پر حاشیه ترین موسسه اقتصادی کشور شرکت سرمایه گذاری پدیده شاندیز با بیش از 110 هزار سهامدار بوده است حرف گزافی نگفته ایم .مجموعه ای که در طول حدود یک دهه فعالیت اقتصادی موفق شد تا اعتماد مردم را به نحوی به سوی خود جلب کند که در اندک زمانی تعداد زیادی از مردم اقصی نقاط کشور را در برنامه های اقتصادی و پروژه های عمرانی خود که بیشتر در بخش گردشگری صورت می گرفت سهیم و شریک کند .با این حال این شرکت بزرگ سرمایه گذاری از حدود 14 ماه پیش با تردیدهایی که درباره طی مراحل قانونی سرمایه گذاری و نیز قیمت واقعی سهام فروخته شده آن وارد شد دچار رکود و بعد از آن ممنوعیت تبلیغات و فعالیت عمرانی شد .تا آن جا که تجمعات متعدد سهامداران آن موجب شد تا ستاد تدبیر استان خراسان رضوی با حمایت مسئولان دستگاه های قضایی و اجرایی کشور هیئت مدیره جدیدی برای سامان دهی به وضعیت این شرکت سرمایه گذاری و پاسخ گویی به مطالبات سهامداران تعیین و معرفی کند. هیئت مدیره منتخب نیز پس از سه هفته فعالیت چند روز پیش با صدور اطلاعیه ای خطاب به مردم و سهامداران از برنامه های پیش روی خود گفت .این درحالی است که برخی سهامداران پس از صدور این اطلاعیه با اعلام این که اطلاعیه منتشر شده فاقد هرگونه برنامه مشخصی برای برون رفت از این بحران و حل مسائل سهامداران بوده است اعلام دقیق و شفاف سازی صورت های مالی این شرکت سرمایه گذاری را خواستار شدند. موضوعی که خراسان رضوی آن را در گفت و گو با دکتر علی چشمی استاد اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد و نیز حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد رجایی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی بررسی کرده است.
حواشی پیرامون پدیده زودتر از این ها باید مدیریت می شد
علی چشمی با بیان این که در موضوع شرکت های سرمایه گذاری همیشه دو موضوع تولید ارزش و حفظ حقوق عمومی حائز اهمیت است گفت :درباره پدیده شاندیز باید بگوییم تیم قبلی مدیریت این شرکت ،پروژه ای اقتصادی با ابعادی وسیع را آغاز کردند که نیازمند سرمایه گذاری زیادی بود. در همین راستا موفق شد تا با استفاده از مشارکت مردمی و فروش سهام این پروژه را فعال کند آن چنان که اشتغال زیادی نیز برای مردم استان ایجاد کرد.وی افزود :با این حال رعایت نکردن برخی موازین قانونی به خصوص در فروش سهام باعث شد این پروژه به سرانجام نرسد .این اتفاقات در کنار رکودی که طی سال های اخیر بر کشور و به ویژه در حوزه های عمرانی حاکم شده است نیازمند یک مدیریت دقیق و منسجم بود موضوعی که درباره این پروژه به درستی اتفاق نیفتاد.چراکه حواشی پیرامون پدیده زودتر از این ها باید مدیریت می شد.این استاد اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد همچنین نبود شفافیت لازم در صورت حساب های مالی شرکت سرمایه گذاری پدیده شاندیز را از دیگر دلایل بروز بحران در پدیده شاندیز عنوان کرد و افزود: پروژه ای به این گستردگی با این تعداد سهامدار نیازمند تنظیم صورت مالی دقیق و شفافی است که طی دوره های مختلف به روز شده و باید به اطلاع سهامداران برسد در حالی که در طول چند سال فعالیت این شرکت تنها یک صورت مالی قدیمی آن هم مربوط به شرکت ساختمان و ابنیه در اختیار سهامداران قرار گرفته است .وی تاکید کرد :البته فروش سهام در این سطح وسیع نیز باید در قالب شرکت سهامی عام صورت پذیرد تا امور جاری شرکت در مسیر قانونی و بدون ایجاد حاشیه و نگرانی برای سهامداران پیش برود.
سهامداران در انتظار انتشار صورت حساب های مالی پدیده هستند
چشمی همچنین با بیان این که هم اکنون دوره جدیدی در این شرکت آغاز شده است و باید هیئت مدیره جدید از اتفاقات گذشته درس بگیرد تصریح کرد :آن چه در ابتدای فعالیت دوره جدید ضروری به نظر می رسد این است که هیئت مدیره جدید رعایت قوانین را در راس برنامه های خود قراردهد تا در آینده این شرکت سرمایه گذاری باردیگر با مشکل رو به رو نشود .در همین راستا بهتر است هیئت مدیره جدید ابتدا در جلسه ای نحوه انتخاب خود را به سهامداران توضیح دهد چراکه بر اساس قانون تجارت هیئت مدیره یا باید منتخب سهامداران باشد یا با حکم دستگاه قضایی روی کار آمده باشد .این استاد اقتصاد همچنین با اشاره به این که موضوع پیوستن این شرکت سرمایه گذاری به فرابورس که در اطلاعیه نیز آمده است ضروری به نظر می رسد اظهار کرد :البته این اتفاق کار ساده ای نیست و پدیده برای پیوستن به فرابورس مسیر پیچیده ای را باید طی کند که مهم ترین آن آماده کردن دقیق صورت حساب های مالی و امیدنامه شرکت است اما اگر این اتفاق نیز نیفتد عملا اطلاعیه صادر شده تنها صورتی از وعده هاست که کمکی به پیشبرد برنامه ها نمی کند.وی ارائه یک برنامه زمان بندی لازم برای فعال سازی مجدد پروژه و نیز پاسخ گویی به مطالبات سهامداران را نیز از ضرورت های پیش روی هیئت مدیره منتخب عنوان کرد و افزود : سهامداران منتظرند تا ببینند وضعیت سهام هایشان چه خواهد شد و چه زمانی و با چه قیمتی می توانند سهامشان را در بازار رسمی خرید و فروش کنند.در همین راستا لازم است تا هیئت مدیره منتخب لااقل در خصوص این مطلب به طور ویژه و جزئی تری با سهامداران صحبت کند چراکه این امر می تواند اعتماد سهامداران را به هیئت مدیره جدید جلب کند و باعث شود سهامداران همچنان در همراهی با پروژه صبوری به خرج دهند .درحالی که هنوز پس از انتخاب هیئت مدیره جدید چنین شفافیتی در اظهار نظرهای صورت گرفته دیده نمی شود .
سهام یک شرکت یا پروژه تعطیل در بازار خرید و فروش نمی شود
اما حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمدرجایی نماینده مردم گناباد وبجستان در مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به این که فعالیت های عمرانی و ساختمانی شرکت پدیده شاندیز مدتهاست که به حالت تعلیق در آمده است گفت :این موضوع باعث شده تا سهام این شرکت سرمایه گذاری ارزش واقعی خود را از دست بدهد.عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی افزود :به طور طبیعی سهام یک شرکت یا پروژه تعطیل در بازار خرید و فروش نمی شود ضمن این که تا زمانی که این پروژه فعال نشود و ارزش دارایی های آن روشن نشود اساسا نمی شود روی بحث خرید و فروش سهام آن و رسیدن مردم و سهامداران به حقوقشان صحبت کرد. بنابراین اولویت اصلی هیئت مدیره جدید پدیده شاندیز باید فعال سازی دوباره فعالیت های عمرانی این شرکت باشد.این دکترای اقتصاد با اشاره به این که هیئت مدیره برای فعال سازی مجدد پروژه، فرایند سختی را پیش رو دارد گفت:با این حال باید پذیرفت که تنها راه برون رفت از این بحران فعالیت مجدد پروژه است چراکه این موضوع می تواند تا حد زیادی رونق را به بازار سهام این شرکت بازگرداند.
زیان کمتری متوجه سهامداران جزء که آسیب پذیر ترند ،بشود
رجایی افزود :نکته دیگری که باید هیئت مدیره جدید به آن توجه داشته باشد صیانت از حقوق سهامداران است. طبق آمار بین 22 تا 28 درصد سهام این شرکت مربوط به تعداد زیادی از سهامداران جزء است و بقیه سهام شرکت که میزان قابل توجهی است مربوط به عده معدودی سهامدار کلان می شود .آن چه در این میان از ابتدا باعث نگرانی بوده این است که در فرایند تغییر ارزش سهام بیش از همه سهامداران جزء که برخی تمام سرمایه شان را پای این کار گذاشته اند، متضرر شوند.وی در همین باره به اهمیت حفظ و صیانت از حقوق این دسته از سهامداران اشاره کرد و افزود:پیش از این در جلسات متعددی که برگزار شده بود خواست برخی مسئولان این بود که در جریان تعیین قیمت واقعی سهام، زیان کمتری متوجه سهامداران جزء که آسیب پذیر ترند ،بشود.
رجایی افزود :آن چه اکنون مورد انتظار سهامداران است و به عنوان اولویت اصلی مطرح می شود، این است که یک بار برای همیشه حسابرسی دقیقی از اموال و دارایی های شرکت صورت گیرد و نتیجه آن به اطلاع سهامداران برسد .رجایی همچنین وارد شدن این شرکت به فرابورس را نیز از مهم ترین برنامه هایی دانست که باید توسط هیئت مدیره جدید پیگیری شود .رجایی در این باره تصریح کرد: وارد شدن یک شرکت سرمایه گذاری به فرابورس کار ساده ای نیست و نیازمند ارائه صورت حساب های مالی دقیق از وضعیت سرمایه گذاری فعلی و آینده شرکت است .این اظهارات در حالی صورت می گیرد که با آغاز به کار هیئت مدیره منتخب و جدید شرکت سرمایه گذاری پدیده شاندیز، سهامداران به آینده این پروژه امیدوار شده اند.اگرچه در گام نخست اطلاعیه این هیئت مدیره به دلیل این که فاقد هر گونه خبر امید بخش و اتفاق تازه ای بود نتوانست توجه سهامداران را به خود جلب کند اما باید منتظر ماند تا نتیجه عملکرد این هیئت مدیره در انتخاب مدیرعامل جدید و آغاز به کار مجدد پروژه ها را طی روزهای آینده دید. با این حال آن چه مسئولان ،کارشناسان و به خصوص سهامداران بر آن تاکید دارند شفافیت مالی و اعلام دقیق رقم دارایی های این شرکت سرمایه گذاری است . چراکه در طول 14 ماه گذشته نیز با وجود تعطیلی پروژه های عمرانی ، برخی بخش های دیگر این مجموعه به فعالیت خودادامه می دادند و قطعا درآمد هایی نیز در این مدت عاید شده است .
